Sociale media: We kunnen allemaal niet meer zonder en zijn allemaal verslaafd (in meerdere of mindere mate) eraan. Lets be honest?
Maar als je tiener bent is sociale acceptatie, erbij horen en meepraten het belangrijkste doel om je mentaal gezond te voelen. Het brein en je hele ontwikkeling is geijkt op :“samen” in de puberjaren. En dan vooral samen met je peers (leeftijdsgenoten) en niet samen met je ouders 😉. Het heeft ook een belangrijk ontwikkelings nut: Je behoort namelijk langzamerhand de stap naar volwassenheid en zelfstandigheid te maken (en dus naar separatie van ‘thuis’, van je ouders of opvoeders). Je gaat immers hierna op eigen benen staan en je eigen ‘leefomgeving’(samenwonen, eigen gezin, eigen vriendengroep, studenten groep, of leefgroep)creëren….
Nu is dit ‘samen’ in de huidige tijd, niet meer zo veel daadwerkelijk ‘face-to-face’- samen maar vooral‘online’- samen. Dit is nu eenmaal zo. Hier kunnen wij als gewone burgers niet meer zo veel aan veranderen (Al zou dit wel wenselijk zijn…. Zie ook boek:‘Asociale media’ van psycholoog & schrijver Thijs Launspach, 2023). Ook moeten we niet ontkennen dat sociaal contact wel een belangrijke ontwikkelingstaak is van jongeren en als dat nu eenmaal tegenwoordig online gebeurd; dat moet het online.
Wel denken wij dat we jongeren kunnen leren hoe hier goed mee om te gaan: Het te gebruiken voor waar het voor dient: Sociaal contact. Maar minder voor waar het niet voor dient (Vergelijken van jezelf met anderen, weddenschappen, geld uitgeven, seksueel contact,verslavingsgedrag in mindless scrolling) en hoe je kunt leren dit onderscheid te maken.
Even een paar cijfertjes...
Figuur 1. Eenzaamheid onder 2e en 4eklassers van de middelbare school (13 t/m 16 jr) in regio Zuid-Limburg
Figuur 2. Eenzaamheid onder jongvolwassenen van 18-25 jaar-Nederland
Meer dan de helft van jongeren(61% voor jongens, 48% meisjes) vindt sociale media een goede invloed hebben opde mate van ervaren geluk in vriendschappen. Een groot deel van de jongeren(72%) gebruikt sociale media om afleiding te zoeken, om door middel van humoriets te relativeren (45%) of gewoon de situatie met vrienden te delen (23%).Daarbij zegt 57% van de jongeren dat sociale media een goede invloed heeft ophoe hecht zij zijn met hun vrienden. Toch gaat de helft van de jongeren nooitof bijna nooit op sociale media iets delen met iemand wanneer zij ergens meezitten. De meeste jongeren geven aan dat zij toch liever offline praten wanneerzij ergens mee zitten…. Gelukkig maar!
Een psycholoog en ervaringsdeskundige komen in de klas (Middelbare school, MBO, HBO) om te praten over het thema “ (A)Sociaal! ”
We zullen starten door te onderzoeken wat de scholieren zelf denken over sociale media en sociaal gedrag – worden de problemen herkend? Hoeveel uren zitten jullie per dag op sociale media? En hoe gebruik je de media? Om te kijken naar anderen? Of om daadwerkelijk contact te hebben? En weet je hoe die verhouding ongeveer is? Wat is nu het leukste of belangrijkste aan sociale media? En wat kun je missen als kiespijn? Ervaar je controle over je media gedrag? En hoe beïnvloedt het jou daadwerkelijke sociale gedrag? Uit jij je makkelijker of juist minder makkelijk dan in real life? We onderzoeken de antwoorden op deze vragen door een toffe anonieme quiz… Zodat iedereen zich veilig voelt te mogen/kunnen delen.
Hierna zal onze ervaringsdeskundige een stukje delen over haar eigen verhaal…..
Dan geven wij spelenderwijs en met behulp van verschillende mediavormen uitleg over de verschillende psychologische en maatschappelijke factoren die meespelen binnen het thema ‘(A)Sociaal!’ .Wat zijn de cijfers- (shocking!) en wat weten we van de invloed van gebruik van sociale media op je hersenen? Hoe werkt dit dan precies? Kan je hier blijvende schade aan overhouden? Hoe kan je anders omgaan met de realiteit (dat veel van je contacten via sociale media verlopen)en je eigen mentale gezondheid? Hoe maak je hier verstandige keuzes in? Wij geven les – maar gaan ook meteen ‘doen’ : In de klas maken we met behulp van de ruimte, tafels, stoelen en scholieren niet alleen duidelijk wat invloed van sociale media eigenlijk betekent, maar ook hoe het kan voelen… Hierna mag luisteren mag beloondworden! En wel met een leuk intermezzo en energizer na deze voorlichting!
Na de pauze gaan we in groepen aan de slag: Handjes uit de mouwen! Op een interactieve manier laten we scholieren zelf nadenken over hoe zij vandaag al anders om kunnen gaan met hun sociale media gebruik. Dit doen wij op een creatieve manier en uiteraard met behulp van sociale media! In groepen gaan we werken aan de opdracht: Het leukste tiktok- filmpje of Instagram post met sociale media als thema. We sluiten af met ‘de actie van de week’: Wat gaan zij collectief als klas kiezen om vanaf nu wekelijks te doen om aan dit thema aandacht te schenken?
! Wij passen de inhoud vanonze voorlichting, het verhaal van onze ervaringsdeskundig en de oefeningen diewij doen in de klas – aan op de leeftijd van de leerlingen in de klas. Een 2e-klasserkrijgt een andere les, dan een 4e klasser…
Wil jij voor jouw school oforganisatie meer weten? Neem contact op via het contactformulier!
Bronnen
(1) Jaarrapport landelijke jeugdmonitor 2023
(2) Centraal Bureau Statistiek, “Vooral jongeren emotioneel eenzaam in 2021”, gepubliceerd:29- 9-2022
(3) Centraal Bureau Statistiek: Welzijn en stress bij jongeren in coronatijd (cbs.nl)
(4) Monitor hoger onderwijs 2023, “Mentale gezondheid en middelengebruik studenten”.
(5) Van der Wal, A., Janssen, L. H. C., Bij de Vaate, A. J. D.,Beyens, I., & Valkenburg, P. M. (2023). De plussen en minnen van social media. Jongeren aan het woord, Center for Research on Children, Adolescents,and the Media (CcaM), Universiteit van Amsterdam.
(6) van der Wal,A., Valkenburg, P. M. & Van Driel, I. I. In their own words: How adolescents differ in their social media use and how it affects them. https://doi.org:10.31234/osf.io/mvrpn
